W centrum przemian cywilizacyjnych, które właśnie przechodzimy, znajduje się nie jednostka, ale zespół. Badania firmy Google oraz książka Petera M. Senge’a „Piąta dyscyplina” omawiają kluczowe obszary, które wpływają na zbiorową inteligencję i efektywność.W sporcie, na scenie, w nauce i w biznesie widzimy przekonujące przykłady na to, że inteligencja zespołu może przekraczać poziom inteligencji jego członków. Skuteczny zespół potrafi osiągnąć niezwykłą sprawność w wykonywaniu skoordynowanych działań. Znamy też tego przeciwieństwo: kiedy zespół z wybitnymi menedżerami ma zbiorowe IQ poniżej 60. Trochę jak narodowa drużyna piłkarska:
z wielkimi piłkarzami, ale bez większego sukcesu na koncie. Co decyduje o sukcesie zespołu? Okazuje się, że dwa najważniejsze aspekty to odpowiednia organizacja oraz zdolność do uczenia się.
Google to firma nieustannie zbierająca i badająca wszelkiego rodzaju dane, nic więc dziwnego, że pod lupę wzięła też swoich własnych współpracowników. Firma zleciła naukowcom i inżynierom analizę ponad 180 różnych zespołów. Po ponad 700 dniach studiów i około 200 wywiadach obserwacja jest prosta: to nie skład zespołu sprawia, że odniesie on sukces, ale jego organizacja. Na podstawie zebranych danych wyodrębniono 5 kluczowych wyróżników zespołu odnoszącego sukcesy.
1. Bezpieczeństwo psychologiczne
U podstaw efektywnego działania leży bezpieczeństwo, czyli zdolności zespołu do podejmowania ryzyka bez narażania się na szwank. Strach jest często tak ogromną barierą dla nowych inicjatyw, że bez wzbudzenia poczucia bezpieczeństwa pracownicy nie będą podejmować żadnego ryzyka.
2. Niezawodność
Jest to po prostu zdolność do polegania na sobie nawzajem, niezbędna, aby zrobić wspólnie najlepszy możliwy projekt. Jeśli członkowie zespołu nie mogą na siebie liczyć, nie ma co liczyć na to, że dadzą z siebie wszystko.
3. Struktura i przejrzystość
Czy cele, zajmowane role i plany wdrożeniowe Twojego zespołu są jasne? Może się to wydawać oczywiste, ale nie zawsze tak jest. W niektórych zespołach, z powodu zachowania tajemnicy lub po prostu z powodu słabej komunikacji, jego członkowie nie do końca wiedzą, co robią i kto za co odpowiada.
4. Sens pracy
Czy to, co robię, ma sens? – to pytanie zadają sobie nie tylko milenialsi. Sukces projektu zależy od każdej osoby, a więc rola każdego członka musi być ważna. Pracownik, który nie widzi sensu w tym, co robi, nie zapewni niezbędnej jakości pracy.
5. Wywieranie wpływu
Niezależnie od stanowiska czy branży zawsze szukamy tzw. big picture. Członek zespołu musi być w stanie powiedzieć sobie, że na jego poziomie w firmie jego praca ma wpływ na misję firmy. W Facebooku chodzi o połączenie ludzi, w DHL – o bycie firmą logistyczną dla świata. Osoby przynależące do takich organizacji powinny być w stanie określić swój cel.
Do analizy wniosków z badania Google’a warto dodać inną lekturę. Książka Petera M. Senge’a „Piąta dyscyplina” uważana jest za jedną z pięciu najważniejszych na świecie książek o zarządzaniu. Nowe, zmienione wydanie dwa lata temu wylądowało na szczytach list sprzedaży książek o zarządzaniu w Chinach, ale w Polsce przeszło praktycznie bez echa. Tymczasem wnioski z tej lektury odpowiadają na aktualne dylematy biznesowe!
Autor, profesor uniwersytetu MIT, rozwija teorię i praktykę organizacji uczących się, czyli takich, które integrują 5 dyscyplin:
1) mistrzostwo osobiste: trenowanie i uaktualnianie naszego podejścia do rzeczywistości
2) modele myślowe: dzięki którym uczymy się pozbywać naszych uprzedzeń
3) wspólna wizja: coś, co łączy i ukierunkowuje ludzi w organizacji
4) zespołowe uczenie się: uprawianie zbiorowej refleksji poprzez dialog
5) myślenie systemowe: umiejętność dostrzegania wzajemnych powiązań między elementami organizacji. Przy czym zdolność do nauki jest dla zespołu kluczowa.
Zdolność uczenia się szybciej niż konkurencja – stwierdza we wstępie do książki Arie de Geus, szef planowania w koncernie Shell – może się okazać jedynym trwałym elementem naszej przewagi. W miarę jak świat staje się coraz bardziej połączony, a prowadzenie biznesu coraz bardziej złożone, praca musi stać się zbiorowym uczeniem się. – Nie można już dłużej wyznaczać celów na szczycie organizacji i nakazywać pozostałym jej członkom podążanie wyznaczoną drogą – twierdzi Senge. – Organizacjami, które naprawdę zwyciężą w przyszłości, będą te, które odkryją, jak wykorzystać ludzkie zaangażowanie i możliwości uczenia się na wszystkich szczeblach organizacji.
Dyscyplina zespołowego uczenia się zaczyna się od uprawiania dialogu, uczenia członków zespołu odrzucania z góry przyjętych założeń i autentycznego myślenia zespołowego. Przy czym dialogu nie należy mylić z dyskusją, tak często uprawianą w mediach społecznościowych. Dialog pozwala na swobodny przepływ myśli w grupie, zapewniając zespołowi osiąganie przenikliwości, która nie jest możliwa do wypracowania indywidualnie.
Senge uważa, że zespołowe uczenie się jest tak ważne, ponieważ to zespoły, a nie jednostki, są w nowoczesnych organizacjach podstawowymi komórkami uczącymi się. To właśnie tu tkwi sedno problemu – jeśli Twój zespół nie potrafi się uczyć, Twoja firma też nie będzie mądra.
