KOSZYK JUŻ NIE WYSTARCZY. NADCHODZI „NOWA” SAMOOBSŁUGA

Dzięki zintegrowaniu zaawansowanych czujników, kamer i aplikacji technologia eliminuje jeden z najbardziej irytujących elementów zakupów: proces kasowy. O ile kiedyś sklepy samoobsługowe przyniosły przyjemność wyboru, prywatność zakupów i wygodę, sklepy „bezobsługowe” kuszą prostotą doświadczenia klienta.

Dzisiaj nie wyobrażamy sobie przekazywania listy zakupów sprzedawcy przy ladzie, a następnie czekania aż zbierze i zapakuje towary. Jednak kiedyś tak było. Pierwszy sklep zbliżony do tego, co dziś uważamy za sklep samoobsługowy, zaczął działać w USA jeszcze przed I wojną światową. Jednak dopiero pod koniec lat 30. za oceanem pojawiły się sklepy z koszykami i półkami przedzielonymi korytarzami, z jakimi tradycyjnie kojarzy się sklepowa samoobsługa. 

Korzyści płynące z bardziej wydajnej obsługi klienta zaczęły napędzać dalsze poszukiwania usprawnień. Prace nad UPC (Uniwersalnym Kodem Produktu) prowadzono od lat 50. aż do roku 1973. W roku 1974, w jednym z amerykańskich supermarketów, kasjerka po raz pierwszy użyła laserowego skanera, aby „nabić produkt” – gumę do żucia – na kasę, zapoczątkowując nową erę w handlu. Jednak aby wyeliminować konieczność przejścia przez kasę, musiało minąć kolejne pół wieku. 

Pierwszy detaliczny system kas samoobsługowych wprowadzono na początku lat 90. Jednak prawdziwą sensację wywołały pierwsze próby wprowadzania sklepów, w których ingerencja obsługi sprzedażowej ogranicza się właściwie do minimum. 

Amazon nie ujawnił kosztów utworzenia sklepu Amazon Go, ale analitycy szacują, że otwarcie jednej placówki kosztuje około 1 miliona dolarów. Tyle trzeba zapłacić za wdrożenie technologii Just Walk Out, której składową są czujniki i kamery wyposażone w systemy rozpoznawania obrazu, a także rozbudowana sieć łączności. 

Podobny format sklepu kontenerowego zaprojektował start-up Storelift. Wykorzystuje m.in. rozpoznawanie obrazu i wagi do identyfikacji kupowanych przedmiotów, podobnie jak Amazon Go. Zastosowanie algorytmów prognozowania sprzedaży pozwala na jak najdokładniejsze zarządzanie uzupełnianiem zapasów i ograniczanie braków magazynowych.

W Polsce spore zainteresowanie wywołało otwarcie pierwszego Żappka Store, czyli sklepu sieci Żabka bez kas i sprzedawców, obsługiwanego za pomocą aplikacji Żappka. 

Pierwsza Żappka Store została otwarta w czerwcu 2021 w Poznaniu, a kolejne trzy powstały od tego czasu w Warszawie i Krakowie. W przeciwieństwie do tradycyjnych sklepów Żabki jest dostępna 24 h na dobę przez 7 dni w tygodniu. Format ten został opracowany z myślą o lokalizacjach, w których nie ma możliwości otwarcia standardowego sklepu Żabka. 

– Żappka Store to połączenie światów offline oraz online, budujące nowe doświadczenie zakupowe dla klientów, którzy nawet w kilka sekund mogą zrobić szybkie zakupy i po prostu wyjść bez konieczności dokonywania płatności na miejscu. Nie muszą zastanawiać się nad tym, czy mają gotówkę lub kartę płatniczą, czy będą stać w kolejce, albo gdzie zrobią zakupy, bo jest 5 rano. To nowa wartość na rynku i uzupełnienie naszej dotychczasowej oferty – mówi Tomasz Blicharski, dyrektor zarządzający Żabka Future. 

Zakupy w Żappka Store są bardzo proste. Wystarczy smartfon z zainstalowaną aplikacją Żappka oraz aktywacja usługi Żappka Pay. Przed wejściem do Żappka Store aplikacja wygeneruje jednorazowy, przypisany do punktu kod QR, który należy zeskanować na czytniku przy drzwiach. Po zeskanowaniu kodu drzwi otworzą się automatycznie. Gdy będziemy już w środku, zakupy zajmą tylko chwilę – wystarczy wziąć z półki wybrane produkty i… wyjść. 

Zamontowany w Żappka Store system kamer, wykorzystujący algorytmy m.in. deep learning, rozpozna zdjęte z półek produkty, naliczy odpowiednią kwotę, po czym sfinalizuje płatność za pomocą podpiętej do Żappka Pay karty płatniczej. Co ciekawe, system nie identyfikuje danych personalnych klientów, nie zapamiętuje również obrazu, co gwarantuje pełne zachowanie prywatności i bezpieczeństwo. 

W bezobsługowym Żappka Store początkowo znalazło się w sumie ponad 300 różnych produktów, wśród nich słodycze, dania gotowe, przekąski słone i słodkie oraz napoje, a także gorąca, świeżo mielona kawa z ekspresu. W czasie ograniczeń pandemicznych w Żappka Store może przebywać jedna osoba. 

Samoobsługa, „bezobsługa”… a może w ogóle nie trzeba wychodzić z domu, żeby zrobić zakupy? W czasie pandemii nie tylko restauracje przestawiły się na dowóz zamówienia pod drzwi. Sklepy spożywcze także zaczęły prowadzić sprzedaż online, dostarczając artykuły codziennego użytku z magazynów i hurtowni wprost pod drzwi. To tzw. dark stores, czyli sklepy, do których klient nie ma wstępu. Zamówienie kompletuje obsługa, zgodnie z listą najczęściej dostarczaną za pomocą aplikacji. 

Dark stores mogą być różnej wielkości – są mniejsze, ale też i takie, które mają powierzchnię kilkudziesięciu tysięcy metrów kwadratowych. Taka forma zakupów bezobsługowych cieszy się ostatnio tak dużym powodzeniem, że wiele platform dowozowych, takich jak Bolt, Wolt czy Glovo, przymierza się do otwarcia własnych dark stores.

W Polsce jedyną „tradycyjną” siecią handlową z własnym dark store był do niedawna Carrefour. W październiku 2021 dołączyła do niego sieć Żabka z pilotażowym projektem Żabka Jush. Na razie program przetestować można wyłącznie na iPhone’ach i tylko w czterech dzielnicach Warszawy, jednak jak zapowiadają przedstawiciele sieci, usługa będzie stale rozwijana nie tylko w stolicy, ale i innych miastach w Polsce. 

– Grupa Żabka rozwija koncepty w obszarze modern convenience, które odpowiadają na potrzeby współczesnych klientów. Oczekują oni wygodnych, szybkich rozwiązań, łączących świat cyfrowy z ich otoczeniem. Bazując na aplikacji Żappka, z której korzysta już 5 mln użytkowników, współtworzymy ekosystem cyfrowych rozwiązań ułatwiających życie naszym klientom – podsumowuje Tomasz Suchański, CEO Grupy Żabka Polska.

Technologia samoobsługowa przyszłości ma być niewidoczna i niemal intuicyjna. Przy minimalnej liczbie obsługi sklepowej – dostępności i świeżości produktów oferowanych w sklepach bezobsługowych będzie pilnować technologia. 

W tej roli sprawdza się innowacyjny kod GS1 DataBar. Dzięki specyficznej budowie GS1 DataBar ma o ponad połowę węższy format niż tradycyjny kod EAN-13, jednak mieści więcej informacji. Docelowo GS1 DataBar ma wspierać automatyzację, zwłaszcza w kwestii kolejności sprzedaży (FIFO, z ang. First In, First Out – dosłownie: pierwsze weszło, pierwsze wychodzi / FEFO, z ang. First Expired, First Out – pierwsze traci ważność, pierwsze wychodzi). Rozwiązanie zwiększa identyfikowalność, poprawiając tym samym zarządzanie asortymentem, i zapobiega marnowaniu żywności. 

W Polsce GS1 DataBar wdrożyły już sieci Żabka i Biedronka, włączając się w światowy trend kodów kreskowych nowej generacji. Dodatkowo Żabka zdecydowała, że dostawcy mogą zastosować alternatywnie oznaczenie GS1 DataMatrix, ponieważ sieć jest gotowa technologicznie do odczytania kodów w tym formacie. To kolejny krok w przejściu z kodów 1D na na kody 2D.